Mity na temat zdrowia psychicznego, psychologii czy psychoterapii działają bardzo stygmatyzująco. Wiele osób, decyduje się na skorzystanie z dostępnych opcji: „dam radę” lub „tak źle to ze mną jeszcze nie jest”. Przekładając taką postawę na inny przykład: czy kiedy zaczyna Ci się psuć samochód, też czekasz do momentu, aż potrzebujesz lawety? To potężne uproszczenie, ale jakże obrazowe. Panuje przekonanie, że dopiero kiedy „świat się wali” można ROZWAŻYĆ wizytę u psychoterapeuty.
Każdego z nas to dotyka
Zgodnie z badaniami[1] co czwarta osoba w Europie doświadczyła lub doświadczy zaburzeń zdrowia psychicznego. Jest to zgodne z Raportem „Kondycja Psychiczna Mieszkańców Polski”[2] , według którego prawie 25% społeczeństwa cierpiało z powodu zaburzeń zdrowia psychicznego[3]. Dodatkowo kryzys emocjonalny, rozumiany jako utrata równowagi pod wpływem nieoczekiwanego, nieprzewidywalnego i potencjalnie szkodliwego zdarzenia, jest naturalnym elementem egzystencji. Każdy człowiek na świecie w trakcie życia napotyka co najmniej kilka sytuacji kryzysowych, których nie sposób uniknąć. Może to być na przykład koniec związku, rozpad rodziny, utrata pracy, choroba (nasz lub kogoś bliskiego), czy masa innych sytuacji (jak np. kryzys egzystencjalny, czy rozwojowy). Do sytuacji kryzysogennych należą również pozytywne zdarzenia takie jak ślub, urodzenie się dziecka, zmiana pracy czy przejście na emeryturę. Wspólnym mianownikiem wszystkich wymienionych wydarzeń jest transformacja dotychczasowego sposobu działania i życia. Modyfikacji podlega to w jaki sposób funkcjonujemy oraz role, które pełnimy. Każda zmiana, nawet jeśli pożądana (tj. ślub, dziecko, zmiana pracy) wywołuje w nas różne emocje takie jak radość oraz lęk. To naturalna reakcja organizmu, która pozwala nam zadbać o siebie.
Kiedy zgłosić się po wsparcie
W gabinecie często też słyszę, że powodem zgłoszenia się do mnie nie jest kryzys, czy zaburzenia psychiczne, a chęć poprawy jakości swojego życia. Klienci zgłaszają się do mnie, kiedy samodzielne sposoby poradzenia sobie z jakimś zagadnieniem nie przyniosło oczekiwanego skutku i postanowili skorzystać ze wsparcia specjalisty, który dzięki wiedzy i obecności może im pomóc w osiągnięciu celu. To nad czym pracujemy to rozpoznawanie i nazywanie emocji, sposoby radzenia sobie z trudnymi stanami emocjonalnymi, komunikacja, czy też poprawienie relacji z innymi ludźmi. Każdy człowiek to inna historia, inne potrzeby oraz inne cele do wspólnej pracy.
Czy jest zdrowie?
„Zdrowie to stan pełnego fizycznego, psychicznego i społecznego dobrostanu”[4]. Wcześniejsza definicja mówiła o tym, że zdrowie to życie bez choroby. To jest bardzo ważna zmiana perspektywy, która przenosi ciężar z „braku” na „zasoby”. W moim przekonaniu to też sprawia, że zachodzą ważne zmiany społeczne i dostrzegamy, jako społeczeństwo, że „brak cierpienia” a „szczęście” to nie są pojęcia tożsame. Tym samym rozszerza możliwości sięgania po wsparcie, nie tylko w sytuacji kiedy następuje kryzys, a również w sytuacji, kiedy nie odczuwamy satysfakcji z życia, które wiedziemy. Poprzez zmianę definicji zdrowia, zmienia się optyka, w którym dążenie do dobrostanu, przestaje być nadmiernym wymaganiem, czy „amerykańską wydumką”, lecz naturalną potrzebą, którą każdy z nas posiada. Zdejmuje również brzemię stygmatyzacji i sprawia, że możliwe jest sięganie po wsparcie kiedy sytuacja życiowa jest stabilna.
Pracodawcy wspierają pracowników
Co raz więcej firm rozszerza pakiet benefitów pracowniczych o możliwość skorzystania z konsultacji oraz psychoterapii. To również wskazuje, że pracodawcy zauważają, że komfort psychiczny pracowników przekłada się na efektywność oraz kreatywność w pracy. Jest to nowy trend na polskim rynku, w moim przekonaniu właściwy. W dobie pandemii, zobligowani do unikania kontaktów z innymi ludźmi, możemy doświadczać najróżniejszych emocji, które wpływają na całość naszego funkcjonowania, w tym również na pracę zawodową. Każde z nas reaguje na swój indywidualny sposób. Sytuacja odosobnienia, ograniczenia kontaktu z innymi ludźmi oraz trudne warunki życiowe (praca zdalna, edukacja zdalna, konieczność zorganizowania choćby minimalnej przestrzeni dla każdego z domowników, do możliwości pracy i nauki) może przysporzyć kryzys emocjonalny każdemu. Nie bez znaczenia jest to, że poprzez liczne restrykcje, wiele ze sposobów na odreagowanie emocji (np. siłownia, spotkania z ludźmi czy możliwość wyjazdu) nie jest możliwa. Stwarza to niebezpieczną sytuację, kiedy w bardzo ograniczonych warunkach, potrzebujemy nowych sposobów na poradzenie sobie z emocjami. W tym zakresie psychoterapeuta może okazać się nieocenionym wsparciem.
Wpływ psychiki na ciało
Wiele mówi się obecnie o wpływie psyche na zdrowie fizyczne. Jest jednak wiele osób, które uważają, że nie są one ze sobą powiązane – to mit. Sposób w jaki postrzegamy świat oraz nasze nastawienie do życia wpływa na naszą gospodarkę hormonalną. Hormony z kolei wpływają na nasz układ immunologiczny, który odpowiada za zdolność organizmu do obrony przed chorobami i infekcjami. W zależności od tego, czy myślimy o świecie jako przyjaznym lub zagrażającym miejscu, uruchamiamy bądź nie mechanizm walki i ucieczki. Kiedy ten mechanizm zostanie uruchomiony, nasz organizm jest skupiony głównie na pozbyciu się zagrożenia (czyli powodu stresu). Psychoterapia, poprzez poszerzenie świadomości pozwala nam skonfrontować się z naszymi schematami myślowymi oraz je zmienić. Dzięki czemu, możemy wykorzystać emocje jako nasz oręż, które pozwala nam dobrze funkcjonować.
„Życie wyśle Ci pewną wiadomość. Jeśli wiadomość do Ciebie nie dotrze, da Ci nauczkę. Jeśli nie zrozumiesz nauczki pojawi się problem. Jeśli nie rozwiążesz problemu, zacznie się kryzys.” – Regina Brett
[1] https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0924977X11001726 dostęp 07.12.2020 o godzinie 12:25
[2] https://ezop.edu.pl/wp-content/uploads/2019/07/EZOP-I_Raport_min.pdf
[3] https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/mental-health-strengthening-our-response
[4] https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/mental-health-strengthening-our-response
